پسته به عنوان طلای سبز شناخته شده است، این یعنی ارزش اقتصادی پسته بالا می باشد. کشاورزانی که مشغول به تولید پسته هستند، می دانند که محصولی پرورش می دهند که از نظر اقتصادی رتبه بالایی دارد و جزء بهترین خشکبارها و فواید زیادی دارد، اما کاشت و تولید پسته برای کشاورز زحمت بسیار زیادی دارد. با جرات می توان گفت کشاورزی پسته، کاری سخت و پر زحمت می باشد.
چرا درصدی از پسته ها پوک می شوند؟
یک کشاورز پسته باید محصول خود را در برابر عواملی چون: آفات، بیماری ها، آفتاب سوختگی، آسیب رساندن حیوانات و پوکی دانه حفظ کند که در پایان محصولی سالم و باکیفیت داشته باشد، این حفظ سلامتی میوه برای کشاورز پر زحمت می باشد، اما امروزه پوکی پسته یک مشکل بزرگ برای کشاورزان به وجود آورده است که ممکن است درصدی از پسته های پوک شوند، اما گاهی اوقات میزان درصد پوکی بالا می رود که به کشاورز خسارت وارد می کند.
اما دلیل پوکی پسته چیست؟
کشاورز این همه زحمت بکشد و در آخر پسته اش پوک شود؟
چه عواملی باعث پوکی پسته می شود؟
چطور می توان جلوی پوکی پسته را گرفت؟
در اینجا ما به طور کامل علت پوکی پسته و راهکارهای جلوگری از آن را به شما توضیح می دهیم. از مهم ترین دلیل پوکی پسته به شرح زیر می باشد:
۱-به نظر شما گرده افشانی به پوکی پسته مربوط می شود؟
گرده افشانی به منظور عمل لقاح و تشکیل میوه انجام می شود. انتقال گرده نر به گل های درخت ماده عمل لقاح صورت می گیرد، انتقال گرده از طریق باد و یا بعضی از حشرات صورت می گیرد. اگر عمل گرده افشانی به خوبی صورت نگیرد، ممکن است تا ۹۰ درصد محصول پسته پوک و یا خوش بندی تشکیل نشود.
پس گرده افشانی تاثیر بسزایی در پوکی پسته دارد. دو نمونه گرده افشانی وجود دارد: گرده افشانی طبیعی، گرده افشانی مصنوعی. تقریبا به ازای هر ۱۰ تا ۱۵ درخت ماده یک درخت نر لازم می باشد، کاشت یک ردیف درخت نر در جهت باد در اطراف باغ علاوه بر بادشکن باعث می شود گرده افشانی به خوبی صورت گیرد.
گرده افشانی مصنوعی: برای این که گرده افشانی به خوبی صورت گیرد می توانید از گرده افشانی مصنوعی هم استفاده کنید. باید شاخه هایی از درخت نر که هم گل قرمز و هم گل زرد دارند انتخاب و جدا کنید زیرا گرده افشانی از قرمزی گل شروع و تا زردی گل ادامه دارد. پس از جدا کردن شاخه های گل نر باید آن ها را در بطری آب گذاشت، سپس بطری ها را در هر منطقه از باغ در جهت باد به درختان ماده آویزان کنید، تا به هنگام باد بطری ها تکان خورده و گرده گل نر در بین درختان ماده پخش شود.
نکته: آب بطری های گرده افشانی مصنوعی باید آب شیرین (آب شرب) باشد. در هنگام جدا کردن شاخه های نر باید مواظب بود که شاخه ها تکان نخورند تا گرده آن ها پخش نشود. شاخه های انتخابی برای گرده افشانی مصنوعی باید گل بیشتری داشته باشند.
۲-آیا گرمای شدید باعث پوکی پسته می شود؟
گرمای شدید در فصل تشکیل میوه باعث سقط جنین یا پوکی پسته می شود. به گفته مهندس رضایی دبیر کل انجمن پسته ایران سال ۹۶ حدود ۳۲ درصد محصول پسته منطقه رفسنجان در اثر گرمای شدید پوک شد، میزان درصد پوکی ارقام پسته به گفته مهندس رضایی در سال ۹۶ این گونه ذکر شد: پسته اکبری ۳۶ درصد پوکی، پسته احمد اقایی ۳۰ درصد و پسته کله قوچی و فندقی ۳۳ درصد پوکی بوده است.
پس یکی از علت های بزرگ پوکی پسته گرمای شدید است. در کل درخت پسته تا حدودی به گرما مقاوم می باشد اما گرمای بالا ۴۲ درجه باعث آفتاب سوختگی شدید و پوکی پسته می شود.
برای جلوگیری از آفتاب سوختگی درختان پسته می توانید از محلول پاشی پودر کائولین استفاده کنید.
۳-نقش تغذیه درختان در پوکی پسته
تغذیه درختان پسته نقش مهمی در پوکی میوه پسته دارد، تغذیه درختان می تواند از طریق محلول پاشی برگی و یا از طریق خاک و ریشه انجام گیرد. عناصری مانند روی، بور و نیتروژن به رشد جوانه ها و گرده افشانی کمک بسیاری کرده و می تواند از پوکی پسته جلوگیری کنند.
سرعت جذب عناصر از طریق برگ درختان بالا می باشد، بنابراین می توانید از کودهای محلول پاشی استفاده کنید که در رشد جوانه ها، خوشه بندی و پوکی پسته تاثیر گذار می باشند. تغذیه درخت پسته از طریق خاک و یا ریشه هم صورت می گیرد که در تشکیل جوانه ها، خوشه ها و پوکی میوه تاثیر گذار است می توانید از انواع کودهای حیوانی (مرغی و گاوی) و کودهای شیمیایی استفاده کنید.
۴-آفات یک عامل مخرب و تاثیر گذار در پوکی پسته
آفات هم می توانند نقش بسزایی در پوکی پسته داشته باشند؛ آفاتی چون شپشک ها، پسیل، سن ها، پروانه کراش و زنبورهای مغز خوار مانع از رشد جنین، باعث پوکی پسته و تشکیل پسته های نیم مغز می شوند. برای این که آفات به باغ و پسته شما صدمه وارد نکنند می توانید از کودهای محلول پاشی که باعث کنترل آفات می شوند استفاده کنید.
نکته: زمان مبارزه با آفات بلافاصله باظاهر شدن آن ها در باغ می باشد.
۵- آیا با هرس درختان پسته درصد پوکی محصول کم می شود؟
هرس درخت پسته در پوکی میوه تاثیر دارد. هرس سربرداری، و تنک شاخه برای کم کردن درصد پوکی میوه پسته موثر می باشد. انواع هرس درختان پسته به شرح زیر می باشد:
- هرس فرم دهی درخت پسته.
- هرس سربرداری درخته پسته.
- هرس تنک شاخه درخت پسته.
- هرس باردهی درخت پسته.
عملیات هرس بیشتر در فصل زمستان (فصل خواب) انجام می گیرد.
۶-نقش مهم تنش های شوری و خشکی در پوکی پسته
دو تنش شوری و خشکی می توانند باعث پوکی پسته شوند، درصورتی که درخت پسته تا حدودی مقاوم به کم آبی و خشکی است اما نباید دوره های آبیاری درختان پسته طولانی شود، چون باعث پوکی محصول و در نهایت باعث خشکیدگی درخت می شود، آبیاری درختان بالغ پسته به طور معمول هر ۳۰ روز یک بار می باشد.
راه های جلوگیری از تنش های شوری و خشکی در پوکی پسته به شرح زیر می باشد:
- آبیاری به طور منظم و به موقع انجام شود.
- از شیب بندی برای باغات استفاده شود.
- می توانید برای جلوگیری از خشکی و شوری از کود آلی آب نگهدار استفاده کنید، کود آلی آب نگهدار علاوه بر تامین مواد آلی خاک به عنوان آب نگهدار که رطوبت را در منطقه ریشه نگه می دارد و باعث بالا رفتن راندمان آبیاری می شود. کود آب نگهدار تشکیل شده از کود گاوی، کود مرغی و ۹ مواد نگهدارنده آب.
۷-آیا عوامل ژنتیکی نقشی در پوکی پسته دارد؟
آزمایشات و تحقیقات نشان می دهد که درصد پوکی پسته کله قوچی نسبت به پسته اکبری و احمد آقایی بیشتر است، میزان پوکی پسته به ژنوتیپ درخت نر و نوع دانه گرده بستگی دارد.
