پسته موفقترین محصول کشاورزی قرن بیستم و بیست یکم آمریکا شده است
ایالات متحده آمریکا به طور کلی تولید کننده و صادر کننده پسته اول دنیاست
داستان صنعت پسته امريکا روایت یک موفقیت کم نظیر با بهره گیری از اصول علمی و فنی و مدیریتی خوب بوده است.
در دهه ۱۹۳۰ به دلیل هزینه کارگر بالا کشاورزی آمریکا در برابر کشاورزی خاورمیانه با شکست روبرو میشود اما توسعه ماشین آلات و مکانیزه شدن صنعت کشاورزی کالیفرنیا هزینه ها را کاهش میدهد و این صنعت را رقابت پذیر ميکند
سالهای آغازین قرن بیستم، پسته جزء اقلام تحقیقاتی مرکز تحقیقات فدرال کشاورزی چیکو کالیفرنیا قرار گرفت. در سال ۱۹۰۷ دوبرادر ارمنی ایرانی اولین باغ بزرگ پسته را در ساکرامنتو کالیفرنیا احداث کردند و همزمان با جنگجهانی اول در دهه ۲۰ میلادی پسته شور و رنگ شده وارداتی ایرانی در سراسر آمریکا در دستگاههای فروش سکهای در دسترس قرار گرفت.
در سال ۱۹۷۹ايران بزرگترین صادرکننده پسته به آمریکا به شمار میرفت وبا صادرات ۹هزار تن پسته بازارهای این کشور را به تسخیر خود در آورده بود
هیچ واقعهای در تاریخ پسته آمریکا همانند سفر دکتر وایت هاوس در پایان دهه ۲۰ به جنوب آسیا و ماوراءالنهر و شامات سرنوشتساز نبود وایتهاوس محقق مرکز چیکو بطور سیستمیک، مناطق پستهخیز جنوب آسیا و خاورمیانه را درنوردید و با کلکسیونی غنی از ذخیره ژنتیک پسته به کالیفرنیا بازگشت. مرکز چیکو از آن پس در سکوت، به توسعه واریته مناسب برای آب و هوای کالیفرنیا پرداخت. این تلاش چنددهه ادامه یافت و نتیجه آن واریتهای بود که مادر صنعت پسته آمریکا شد.
در سال ۱۹۲۱ میلادى وزارت کشاورزى آمریکا به سه نفر از اساتید دانشگاه شامل دکتر جولى(Julie ،(دکتر رولى(Ruley (و دکتر وایت هاوس از دانشگاه دیویس کالیفرنیا مأموریت داد که محصولات جدید را براى کشت در آمریکا شناسایى کنند. یکى از محصولاتى که این گروه پیشنهاد داد پسته بود. اینها پسته را در یونان، ترکیه، سوریه، ایران و افغانستان بررسى کردند و نمونه هاى پسته را به آمریکا بردند و این نمونه ها را در ایستگاه تحقیقات چیکو در شمال ساکرامنتو کاشتند که چون هواى آنجا بارانى بود و به حد کافى تابستان نداشت، نتیجه خوبى نداشت. توسعه پسته بلاتکلیف ماند تا سال ۱۹۵۶ .در این سال دولت تصمیم گرفت که آب را از شمال کالیفرنیا از طریق کانالهایى عظیم به جنوب کالیفرنیا که بیابان بود منتقل کند. در آنجا فقط شرکتهاى نفتى فعال بودند. شرکتهاى نفتى و مناطق مسکونى ۹۰ درصد هزینه تمام شده آب و کشاورزان تنها ۱۰ درصد هزینه تمام شده را مى پرداختند. این منطقه براى پسته مناسب بود. تا ۱۹۸۴ شرکتهاى نفتى به توسعه پسته کمک زیادى کردند. تا ۱۹۸۴ قانونى در آمریکا وجود داشت که بر اساس آن شرکتها مى توانستند ضرر فعالیتهاى دیگرشان از جمله کشاورزى را از منفعت فعالیت اصلى خود کم کنند لذا شرکتهاى نفتى که پول زیادى به دست آورده بودند براى فرار از مالیات، بخشى از درآمد خود را صرف توسعه محصولات باغى از جمله بادام، انگور، خرما، پرتغال و پسته کردند و با هزینه بخشى از درآمد و سود خود براي فعالیت هاي کشاورزى، عملا درآمد نفتى خود را سرمایه گذارى مى کردند و از دادن مالیات فرار مى کردند. یکى از این افراد پال گتى(Getty Paul) بود که در این زمینه خیلى کار کرد.
اما این شرکتها بصورت تفریحى پسته کارى مى کردند و هیچوقت بطور جدى وارد این بخش نشدند. در سال ۱۹۸۴ این قانون تغییر کرد و لذا شرکتهاى نفتى شروع به فروش باغات خود کردند. رزنیک(بزرگترین باغدار و تولید کننده و صادرکننده پسته آمریکا) در این دوره شروع به خرید باغات پسته از شرکتهاى نفتى کرد. درواقع توسعه جدى از ۱۹۶۰ و پس از بهره بردارى از کانال انتقال آب اتفاق افتاد و تا سال ۱۹۷۶ حدود ۷۰۰ تن پسته در آمریکا تولید مى شد و از سال ۱۹۷۶ سایر مردم نیز وارد این فعالیت شدند.
آنها با استفاده از شناسایی پایه ها و پیوندک های برتر اقدام به گسترش باغات و افزایش تولید در واحد سطح نمودند ،اولین محصول خود را در سال ۱۹۷۶ به میزان۶۸۰تن برداشت کردند و در سال ۱۹۸۰ با تولید ۱۲/۲ هزار تن پا به عرصه بین الملل گذاشتند و ۳۸سال یعنی در سال ۲۰۱۸ رکورد دنیا را شکستند و به تولید ۴۵۰هزار تن در سال رسیدند
صنعت جوان پسته آمریکا بیتردید از یک صنعت داخلی به سرعت تبدیل به یک صنعت صادراتی شد آمریکاییها سرمایهگذاری تبلیغی و بازاریابی بزرگی روی بازار مغز کردهاند.استفاده های زیادی از پسته میشود در آمریکا همانند مصرف اشپزی و ساخت انواع بستنی و شيرينيجات و فرآورده های گوشتی به ویژه دلمه، لوازم آرایشی و بهداشتی و مشروبات الکلی و غيرالکلي سس و کرم و … که روز به روز بر محبوبیت پسته افزوده میشود
یک مطالعه انجمن پسته نشان میدهد که هزینه تمام شده پسته در سال ۲۰۰۸ برای باغدار معادل ۰/۸دلار خشک بوده است. باغدار در همین فصل عملاً مبلغ۸/۱-۷/۱دلار-خشک دریافت نموده است. کمترتولیدی در یک کشور صنعتی چنین سودآور است!
امروزه پسته امريکا به ده ها کشور دنیا صادر میشود که اتحادیه اروپا و چین و هنگ کنگ و کانادا نزدیک به ۸۰% آن را تشکیل میدهند و در بین کشورهای آسیایی چین هنگ کنگ ژاپن کره جنوبی و عربستان سعودی امارات متحده عربی هند تایوان ویتنام و فيليپين بزرگترین وارد کننده پسته امريکا هستند
قابل تأمل است که آمریکا به کشورهای تولید کننده پسته نیز پسته صادر میکند همانند ترکیه ایتالیا اسپانیا و استراليا
افزایش شدید قیمت زمین و محدودیت منابع آب، واقعیتهای غیرقابل انکارکالیفرنیاست.
نیازهای رو به توسعه شهری و صنعتی در کالیفرنیا چنگ برخرید منابع آب کشاورزی انداخته است.
غالب آب مصرفی باغهای پسته از کانالهای ایالتی و فدرال تامین میشود که آب را از منابع آبی دوردست میآورند. بخشی از آب نیز از چاههای محل میآید.
پسته در عرض جغرافیایی ۲۹ تا ۳۹ درجه شمالی بر روی سطح کره زمین قابل کشت است که در ۲۲ناحيه آمریکا کشت میشود که مهمترین آن کالیفرنیا و نیومکزیکو و آریزونا میباشد
ارقام پسته امريکا (پیوند های پسته )
در دهه ۱۹۰۰سازمان کشاورزی آمریکا به منظور یافتن بهترین و سازگارترین ارقام پسته دنیا با شرایط ایالت کالیفرنیا اقدام به جمع آوری ارقام متداول پسته از کشورهای پسته خیز دنیا کرد(سفر دکتر وایت هاوس به ايران)،حدود ۱۳ رقم از ایران جمع آوری شد از جمله اوحدي(فندقی) سفید پسته و شستی و … و برخی ارقام از کشورهای دیگر و مورد مطالعه قرار دادند و از میان آنها یک رقم که از رفسنجان انتخاب شده بود تایید شد و رقم کرمان نام گرفت که در حال حاضر رقم کرمان به عنوان ماده و رقم پيترز به عنوان رقم نر برای گرد افشانی ان استفاده میشود که اکثریت باغات پسته امريکا را در بر ميگرد(%۹۷ باغات آمریکا) دو رقم گلدن هيلز و لاست هيلز نیز در سال۲۰۰۵ معرفی شدند که به مقدار محدودی از باغات را در برميگردند البته آمریکا برنامه اصلاحی و تحقیقی نیز برای کشف و شناسایی پیوندها و ارقام جدید و زودرس و … در حال اجرا دارد
پایه های پسته امريکا
در ایران سه پایه بنه(کوهی) و اهلی و کسور استفاده میشود که %۹۹باغات ایران از پایه اهلی استفاده میشود
آمریکاییها با مطالعه به اهمیت پایه پسته در کاشت پسته پی بردند و از بین پایه های که از سطح جهان جمع آوری کردند دو گونه اتلانتيکا و تربينيوس را انتخاب کردند که پسته روی آن به خوبی و با سرعت بالا رشد میکند و در سال های اخیر یک پایه ژنتیکی و اصلاح شده بنام UCB1 نیز معرفی شده که به سرعت در حال فراگیر شدن و استفاده باغداران آمریکا است
تاریخ پسته امريکا
در اواسط دهه اول قرن نوزدهم میلادی بود که پسته به آمریکا رسید و مشتری پروپاقرص در آمریکا مهاجرانی بودند که از خاورمیانه به نیویورک آمده بودند. رابطه پسته با آمریکا در سال ۱۹۰۴ عمیقتر شد، چون برای اولین بار پسته در خاک آمریکا کاشته شد. در آن زمان ایران پیشروی بیرقیب تولید پسته در دنیا بود. تغییرات که در بازار در حال وقوع بود از سال ۱۹۲۹ شروع شد که گیاهشناسی به نام ویلیام وایت هوس برای جمعآوری بذر مختلف پسته به خاورمیانه سفر کرد. او کارمند وزارت کشاورزی آمریکا بود، سرزمین پارس را زیر پا گذاشت تا پستههایی پیدا کند که در آمریکا قابلکشت باشند.
ماهها بعد او به آمریکا بازگشت و امیدوار بود بتواند ۱۰ کیلو نمونه پستهای که از ایران آورده بود را در آمریکا بکارد. پسته در اقلیمی که تابستانهای خشک و طولانی و زمستانهای ملایم داشته باشد رشد میکند. پس قرعه به نام دره ساکرامنتو افتاد که لحاظ کشاورزی خاک حاصلخیزی داشت و میزبان پستههای آقای وایتهوس شد.
سالها طول کشید تا وایتهوس نمونههایش را آزمایش کند. وی با دقت به درختان رسیدگی میکرد و تغییرات تدریجی رنگدانههای پسته را از سبز کمرنگ به زرد و صورتی مشاهده میکرد؛ اما از هزاران دانهای که وی جمع کرده بود فقط یکی با اقلیم آن منطقه سازگار بود؛ و آن دانه پسته یکی از پستههایی بود که از باغات متعلق به خانواده آقای آگاه تولیدکننده سابق پسته در رفسنجان بود برداشته بود، وایت هوس که بهحق لقب (پدر صنعت پسته آمریکا) برازنده اوست آن رقم موفق را کرمان نام نهاد.رقم پرمغز و درشت که اکثر باغات آمریکا را در بر میگیرد
شاید آقای ویلیام ای وایت هاوس در سال ۱۳۰۹ برای اولین بار پسته کرمانی را در آمریکا برد و کشت کرد. فکر همهجا را کرده بود. او کوشید تا منطقهای در آمریکا پیدا کند تا حد امکان از نظر آب و هوایی به مناطق پسته خیز ایران شباهت داشته باشد او پارامترهای زیادی مثل درجه حرارت، میزان رطوبت، میزان آفتاب در تابستان، میزان سرما در زمستان، نوع خاک، کیفیت آب و… را مدنظر داشت و سعی کرد تا بهترین و نزدیکترین تشابه به مناطق پسته کاری ایران را پیدا کند و سرانجام پس از تحقیق و بررسی بسیار دره ساکرامنتو را انتخاب کرد.
او فکر همه جا را کرده بود بجز یک چیز را و آن ارتفاع منطقه پستهکاری بود بهطوری که ارتفاع منطقه پستهکاری در آمریکا حداکثر به ۱۵۰ متر از سطح دریا میرسید ولی ارتفاع مناطق پستهکاری در ایران از ۸۰۰ متر تا ۲۰۰۰ متر میرسد و همین اختلاف ارتفاع باعث شد که پسته آمریکا هرگز مزه پسته ایران را نداشته باشد اما در سالهای اخیر که در مناطقی از آریزونا پسته کشت شده است شاهدیم به دلیل ارتفاع زیاد از سطح دریا این مناطق مزه و طعم پستهی تولید این منطقه بسیار خوشمزه است.
رتبه اول تولید پسته در جهان تا قبل از سال ۱۳۹۱ متعلق به ایران بوده است که متأسفانه از این سال به بعد امریکا با افزایش سطح زیر کشت و همچنین افزایش عملکرد در واحد سطح موفق به تولید بیشتر شده و رتبه اول در تولید را از آن خودکرده است و ایران به رتبه دوم سقوط کرده، به نظر میرسد با توجه به مشکلات پیش رو، دیگر ایران به رتبه اول باز نخواهد گشت. مشکلاتی همچون کم آبی که اصلیترین و بارزترین مشکل در سالهای پیش روی خواهد بود که صنعت پسته رو به زوال میباشد
۹۸ درصد از پسته ایالات متحده در کالیفرنیا تولید ميشود،بقیه در شهر های آریزونا نیومکزیکو، تگزاس و یوتا آمریکا به طور کلی تولید کننده و صادر کننده اول پسته جهان است.
در آمریکا با توجه به حمایت های دولت و استفاده از کشاورزی علمی و نوین و تمام مکانیزه و بازاریابی بسیار عالی آینده ای روشن در انتظار صنعت پسته میباشد که به چند مورد از آنها اشاره میشود.
از مهمترین مزیت های کشاورزی پسته آمریکا وجود منابع آبی زیاد و شیرین و استفاده از علم روز دنیا در تولید میباشد
برای مثال نهال های ژنتیکی و اصلاح شده مقاوم در برابر کم آبی و شوری آب و هوای سرد و گرم که بعد از یکسال پیوند خورده میشوند و بعد از چهارسال شروع به ثمردهی میکند و به بار مينشيند و و بازدهی انها بسیار بالاست که در هکتار از باغات آمریکا حداقل ۳/۵تن محصول خشک برداشته میشود( این در حالی است که نهال های پسته ایران بعد از چهارسال پیوند خورده میشوند و بعد از ۱۰_۱۲ سال به بازدهی میرسند و محصول دهی آنها ۸۰۰کيلو در هکتار به طور میانگین، در برابر گرما و سرما زیاد مقاوم نميباشند و به کم آبی نیر مقاوم نميباشند مصرف آب بسیار زیاد و بالایی دارند) در ضمن باغات آمریکا با وجود منابع آبی بسیار زیاد مجهز به آبیاری قطره ای میباشد که نهال های اصلاح شده نیز با آنها سازگار ميباشند
از حمایت های دولتی در صنعت پسته آمریکا میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- تولید واریته ژنتیکی مناسب و ترویج آن
- سرمایه گذاری عظیم در تجهیز منابع و سیستم توزیع آب؛ دولت آب را با لوله کشی و سرزمین تحویل می دهد،
- الگوی حمایتی و اعطای تسهیلات بسیار ارزان سوبسید به احداث باغات بزرگ
- تسهیل صادرات و فرآوری و فروش پسته
با این شرایط و سودآوری خوب پسته کاری روز به روز به باغات پسته آمریکا افزوده میشود و تولید ایالات متحده آمریکا در چند سال آینده به مرز ۱ميليون تن در سال خواهد رسید و حتی این عدد بیشتر هم خواهد شد، آمریکاییان با تبلیغات و بازاریابی بسیار عالی بازار این محصول و تولید بالا را نیز بوجود خواهند آورد
برداشت محصول در آمریکا
عملیات برداشت پسته در کالیفرنیا با در نظر گرفتن سه عامل شروع می شود .
عامل اول آبیاری می باشد .فرایند خندان شدن پسته ها در برابرنارسایی آبرسانی بسیار حساس می باشد .بنابراین بایستی آبیاری به گونه ای انجام شود که هم خاک رطوبت کافی جهت خندان شدن پسته ها را داشته باشد و هم جهت استفاده از تجهیزات برداشت ، در بین ردیفها خشکی لازم وجود داشته باشد.
عامل دوم در آماده سازی برای برداشت این است که اگر پسته ها آلوده به قارچ مولد آفلاتوکسین شده اند، عمل سمپاشی به فاصله یک، چهارده وبیست و یک روز روز قبل از برداشت اولیه انجام شود .
عامل سوم این است که تشخیص بدهیم چه موقع بایستی محصول را برداشت نمود .
در کالیفرنیا فصل برداشت معمولاً ماه سپتامبر است .از جمله نشانه های رسیدن موعد برداشت پسته به شرح زیر است:
پوست بیرونی پسته ها گلی رنگ و پوسته سخت پسته ها از حالت نیمه شفاف به صورت کدر در آمده و خندان می شوند.
زمانی که پسته را بین انگشتان فشار دهیم براحتی پوست بیرونی از پسته جدا می شود ، مغز پسته ها در اثر افزایش قند و چربی مرطوب گشته و وزن مغزها افزایش پیدا می کند .اگر درختان را تکان بدهیم دانه ها شروع به ریختن می کنند و آن دسته از پسته ها که روی درخت می مانند یا توخالی و یا دهان بسته هستند.
در کالیفرنیا معمولاً پسته های زیر ۶ سال توسط دست برداشت می شوند.به این صورت که برزنت تا ۱ متری زیر درخت پهن می شود و سپس توسط چوب به تنه درختها ضربه وارد شده و / شعاع ۵ پسته ها شروع به ریختن می کنند ،
پس از اینکه تمام پسته های رسیده از درخت ریختند ، با حرکت عمودی برزنت ، آشغالها و سنگریزه های سبک به رو می آیند و می توان آنها را جمع کرد و سپس پسته ها را برا ی انجام مراحل بعدی در محفظه ها ی چوبی یا پلاستیکی ذخیره نمود که هر پسته تازه را د ربر دارند.
هر کدام از این محفظه ها درختهای بالغ پسته با کمک ماشین ها ی مکانیکی برداشت میشوند .این ماشین ها با تکان دادن درخت باعث ریختن پسته ها شده ، پسته ها را جمع می کنند و در محفظه ها ی مخصوص می ریزند.
اگر بین برداشت و فرآوری ، فاصله زمانی زیاد یوجود داشته باشد ، پوسته ها یسخت پسته لکه دار می شوند .پس بهتر است این فاصله زمانی را حتی الامکان کم نمود و در صورتیکه تاخیر غیر قابل اجتناب باشد ،
محفظه های حاوی پسته را در سایه نگهداری نمود.پسته ها ی مرغوب را تا ۴۸ ساعت می توان بدون اینکه پوست آنها لکه دار شود نگهداری کرد ولی پسته ها ی با کبفبت پایین حتی پس ا ز ۸ ساعت در دمای ۴۰ درجه سانتی گراد و ۲۴ ساعت در دمای ۳۰ درجه سانتی گراد و به مدت ۴۰ ساعت در دمای ۲۵ درجه سانتی گراد لکه دار می شوند.
مراحل فرآوری پسته در کالیفرنیا
به طور کلی مراحل فرآوری پسته تر در کالیفرنیا را می توان در مراحل زیر خلاصه کرد:
-۱ )پسته های تازه وزن می شوند و برچسب می خورند.
-۲) دما در طول بارگیری اندازه گیری می شود.
۳-Airleg پسته ها به منظور آشغالزدایی به دستگاه منتقل می شوند
-۴) نمونه ۹ کیلوگرمی از پسته های پوست نشده جدا می گردد تا به صورت جداگانه درجه بندی و فراوری گردند.
-۵) پسته ها توسط دستگاه پوست کن ساینده پوست گیری می شوند.
-۶ )پسته های پوک توسط حوض آبی جدا می شوند و بطور جداگانه خشک شده و انبار می شوند.
-۷) پسته های خندان و دهان بسته تا رسیدن به رطوبت%-% ۱۳۱۲ توسط یک خشک کن با دمای بالا خشک می شوند.
-۸) پسته ها جهت خشک شدن نهایی به محفظه ها ی سیلو منتقل می شوند.
-۹) پسته ها در درجه حرارت محیطی با جریان هوای فشرده (فن) ذخیره می شوند.
-۱۰) پسته ها ی خندان توسط غلطکهای سوزن دار از پسته های دهان بسته جدا می گردند.
-۱۱) پسته های خندان توسط دستگاه کالر سورتر از نظر رنگ طبقه بندی می شوند.
-۱۲) آشغالها و پسته ها یمعیوب و پوست نشده از پسته های خندان جدا می گردند.
-۱۳) پسته های خندان نمک زده می شوند.
-۱۴) پسته های نمک زده شده، برشته می شوند.
-۱۵) پسته های برشته شده ،بسته بندی، ذخیره یا انتقال می یابند